Op 1 juli 2023 is de nieuwe pensioenwet ingegaan die majeure veranderingen meebrengt.
Volgens de memorie van toelichting op deze wet was het oude stelsel niet meer houdbaar en niet meer van deze tijd. De stijgende levensverwachting, de vergrijzing van het deelnemersbestand van de pensioenfondsen en de daling van de rente waarmee pensioenfondsen hun verplichtingen moeten disconteren waren de belangrijkste oorzaken van de problematiek van de fondsen. Maar ook de arbeidsmarkt veranderde. Niet iedereen werkt meer zijn hele loopbaan bij één werkgever. Mensen werken met tijdelijke contracten of als zelfstandige zonder personeel. Zo nam het aantal werknemers met vaste contracten af van 70% naar 61% in nog geen 20 jaar tijd. In de kern ontstond een kloof tussen wat mensen van hun pensioenfonds verwachtten en wat hun fonds kon leveren. De belofte van zekerheid leidde tot onrealistische verwachtingen en teleurstellingen. Als klap op de vuurpijl zorgde de crisis van 2008 voor een grote daling van het opgebouwde pensioenvermogen. Gemiddeld -20%.Om de zaak op orde te houden was een stijging van de pensioenpremies noodzakelijk. De dalende rente zorgde vervolgens dat pensioenfondsen niet meer konden indexeren en een aantal moest zelf verlagingen doorvoeren.
Het nieuw pensioenstelsel
Een aantal zaken blijft zoals het altijd al was. Sociale partners stellen de hoogte van de pensioenpremies vast. Het ouderdomspensioen blijft levenslang. Het pensioenvermogen blijft collectief belegd. Het pensioenvermogen blijft ook bij het eigen pensioenfonds. In het nieuwe stelsel ga je direct zien hoeveel de werkgever en jijzelf in jouw pensioenpot stort. Nieuw is dat die pensioenpot ook het totale individuele pensioenvermogen van jou laat zien. Je kunt zien hoe je pensioen groeit of slinkt. Hoeveel je uiteindelijk krijgt, hangt af van de beleggingsresultaten. Dit beleggingsresultaat bestaat globaal uit beleggingen en uit ontvangen rente. Je pensioen gaat omhoog als het goed gaat met de economie. Maar het gaat ook naar beneden als het economisch minder gaat. Om deze extreme schommelingen tegen te gaan komen er regels om dit te voorkomen. en wordt een reservefonds ingericht om die grote dalingen op te kunnen vangen. Het ABP besloot in juli om op 1 januari 2027 over te gaan op het nieuwe stelsel.
Overgang of invaren
Om van het oude stelsel naar het nieuwe te gaan is de term ‘invaren’ bedacht. Het gaat niet alleen om oude opgebouwde rechten zoals we die nu kennen, maar ook om het totale opgebouwde pensioenvermogen van een fonds. Dat moet eerlijk verdeeld worden tussen de actieven en de gepensioneerden. Die verdeling moet zorgen dat de deelnemers kunnen zien hoe het ervoor staat met hun eigen pensioenpot. Het wordt een echt grote klus om te realiseren.
Indexatie
De verwachting dat koopkracht van pensioenen op peil gehouden konden worden door middel van indexatie werd niet waargemaakt. De crisis van 2008 en de ontwikkelingen van de financiële markten maakten duidelijk dat het pensioen onbetaalbaar dreigde te worden. Aanvankelijk is met een forse stijging van de pensioenpremies getracht om de pensioenen stabiel te houden en ook nog te kunnen indexeren. Deze stijgingen gingen direct of indirect ten koste van inkomens van actieve deelnemers. Een deel van de fondsen moest ingegane pensioen en aanspraken daarop verlagen. De indexatie bleef achter of werd jarenlang niet meer uitbetaald. Vanaf 2008 is een achterstand van ongeveer 20% opgelopen. In 2022 veranderde de regering de regels om te mogen indexeren. https://www.abp.nl/over-abp/financiele-situatie/indexatie Als gevolg hiervan werd op 1 september 2022 de pensioenen met 2.29% en per 1 januari 2023 met 11,96% verhoogd.
Website ons nieuwe pensioen
Voor meer informatie kan je een kijkje nemen op www.onsnieuwepensioen.nl. Om voor iedereen duidelijk te maken wat de nieuwe regels inhouden, hebben de vakbonden, werkgeversorganisaties, pensioenuitvoerders en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid deze website gemaakt.
Bart Driessen
Lid Verantwoording Orgaan van het ABP
Namens AC/ANPV