De politie-inzet die op Koningsdag nodig zal zijn om twee aangekondigde protestacties op Amsterdamse autowegen in goede banen te leiden, brengt de nationale veiligheid in gevaar. Daarvoor waarschuwt NPB-voorzitter Nine Kooiman in De Telegraaf namens de vier Nederlandse politiebonden. Zij hopen op een ’moedig besluit’ van het lokale gezag (zo weinig mogelijk politie-inzet), maar nog meer op wettelijke inperking van het demonstratierecht.
Koningsdag is al ontzettend druk in de hoofdstad. Nu wil Extinction Rebellion (XR) ook nog de A10 blokkeren, terwijl pro-Palestijnse activisten elders in de stad een weg willen bezetten.
‘Dat kun je nooit als stad alleen organiseren, dan heb je inzet uit het hele land nodig’, zegt Kooiman. ‘ME-inzet, wijkagenten, de noodhulp, opsporing, iedereen wordt van z’n taak gehaald en gevraagd extra diensten te draaien.’
Politiekorps uitgehold
‘Op een gegeven moment zijn die uren gewoon op, dan zijn de mensen er niet meer, Je kunt het politiekorps niet verder uithollen’, waarschuwt de vakbondsleider. Opgetrommelde agenten moeten uren inleveren die ze anders zouden besteden aan 112-meldingen, aangiftes, recherchewerk of rondjes door de wijk. ‘Je krijgt het op de dag zelf wel voor elkaar, maar het gaat ten koste van andere diensten.’
Ontwrichtende demonstraties
Het weghalen van agenten uit andere eenheden geeft druk op de politiecapaciteit en daarmee ook op de nationale veiligheid, zegt Kooiman. Ze vindt het ’vrij logisch’ dat het kabinet nu onderzoek doet naar ontwrichtende demonstraties. Mogelijk komen er meer juridische mogelijkheden om bijvoorbeeld wegblokkades tegen te gaan.
‘Wij vinden het prijzenswaardig als burgemeesters samen met politie en het Openbaar Ministerie (OM) nadenken of ze wel altijd en overal inzet voor moeten plegen’, zegt Kooiman. Ze haalt de Arnhemse burgemeester Ahmed Marcouch en politie Oost-Nederland aan. Die legden Pegida-voorman Edwin Wagensveld een gebiedsverbod op om een koranverbranding te voorkomen.
Nationale veiligheid op het spel
‘De verbranding zou zo veel politiecapaciteit kosten dat de nationale veiligheid in het geding kwam’, zegt Kooiman. ‘Het gebiedsverbod was ten gunste van de nationale veiligheid. Een moedig besluit van de burgemeester, politie en het OM. Ik zou wel meer moedige besluitvorming willen.’
Veredelde wegsleepregeling
In het geval van wegblokkades zou zo’n besluit volgens haar kunnen zijn dat burgemeester Femke Halsema veel minder politie inzet en zegt: laat de demonstranten daar gewoon maar zitten. ‘We zijn geen veredelde wegsleepregeling’, zegt Kooiman. Het steekt agenten dat verwijderde demonstranten geregeld vrijwel direct weer op vrije voeten komen.
Maar of dat kan? ‘Het lastige van XR is dat ze plaatsen uitzoeken die ten koste gaan van de veiligheid van andere burgers. Dan kan je als politie niet zeggen dat we niks doen. We staan ook voor de bescherming van burgers.’
Afbakenen demonstratierecht
Kooiman hoopt dat het lokale gezag goed kijkt naar alle middelen die ter beschikking zijn.
Ondertussen hoopt ze vooral ook op vaart vanuit het kabinet. ‘De besluitvorming over het afbakenen van het demonstratierecht wordt steeds vooruitgeschoven ten koste van politiemensen. De burger is de dupe van de slome besluitvorming. Die merkt bijvoorbeeld dat een aangifte niet wordt aangenomen of politie minder in de wijk aanwezig is.’