De politiebonden en de werkgever (minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid en korpschef Van Essen) hebben zichzelf nog vier weken de tijd gegeven om de onderhandelingen over een politie-cao voor 2022/2023 tot een goed einde te brengen. Eind april/begin mei wordt vastgesteld of het gelukt is een afsprakenpakket samen te stellen dat voor beide partijen verdedigbaar is. De bonden doen dat door een ledenraadpleging.
Wordt het resultaat verworpen, dan gelden de onderhandelingen officieel als mislukt. Dat zou de weg vrijmaken voor stevige cao-acties bij de politie vanaf eind mei/begin juni.
Ellenlange formatie
Het streven van de politiebonden was een nieuwe politie-cao die al voor 1 januari 2022 klaar was en dus meteen vanaf de jaarwisseling van kracht kon worden. Helaas bleek dat politiek een onhaalbare kaart. De totstandkoming van het kabinet Rutte IV liep uit tot eind december 2021. Daardoor hadden de bonden in de tweede helft van vorig jaar geen minister met een politiek mandaat (= budget) ter beschikking om cao-afspraken mee te maken.
(Demissionaire ministers – ministers van een kabinet dat al is afgetreden – worden geacht alleen nog op de winkel te passen en daar hoort het afsluiten van een nieuwe cao niet bij. Dat minister Grapperhaus in juni vorig jaar toch een politie-cao voor 2021 mocht afsluiten, was in feite een politiek gebaar van goede wil richting de politiemedewerkers.)
Verkennende gesprekken (1)
In afwachting van de komst van een nieuw kabinet/regeerakkoord/J&V-bewindspersoon spraken de werkgever en de bonden af in november 2021 wel alvast te beginnen met het verkennen van de gewenste en mogelijke afspraken. Leidraad daarbij waren de vier gebieden waarop de bonden graag cao-afspraken wilden maken: inkomen, capaciteit, opleiding en persoonlijke ontwikkeling en duurzame inzetbaarheid (veilig en gezond werken).
Van kwaad tot erger
Terwijl deze verkennende gesprekken liepen, lanceerden de bonden eind december een tactisch experiment. Besloten werd de druk op de politiek op te voeren door alvast met (kleinschalige) cao-acties te beginnen. Historisch gezien een unicum: acties zijn in de regel een reactie op het stuklopen van officiële onderhandelingen. De bonden voelden zich echter geroepen tot deze opvallende stap door de ongekende onderbezetting op de werkvloer eind 2021 en de enorme overbelasting van politiemensen die daarvan het gevolg was.
Helaas had deze tactiek geen versnellende uitwerking op de besluitvorming binnen het kersverse kabinet (geïnstalleerd op 10 januari). Voor nieuwe ministers geldt een inwerktijd van een maand of twee en aan deze ijzeren wet bleken de acties van de bonden niets te kunnen veranderen.
Verkennende gesprekken (2)
Wel werd in de eerste maanden van 2022 begonnen aan een tweede ronde van ‘verkenningen’ van de mogelijkheden voor cao-afspraken. Dit keer vonden de besprekingen plaats op basis van de formele inzetbrief (= een zo concreet mogelijk eisenpakket) die de bonden op 2 februari naar de werkgever hadden gestuurd. Op 4 februari werd daarbij al meteen duidelijk dat er op inkomensgebied een aanzienlijke kloof gaapte tussen de wensen van de bonden en het bod van de werkgever. Op andere gebieden bleek die afstand kleiner en vonden de verkenners in de weken daarna wel mogelijkheden voor afspraken.
In de herkansing
Vorige week vond een evaluatie plaats van de opbrengst van de eerste twee rondes van cao-besprekingen. Beide partijen telden hun knopen. Aan de ene kant was er sinds november flink wat bruikbaar voorwerk gedaan voor een nieuwe politie-cao. Aan de andere kant was het overleg een groot deel van de tijd belemmerd door te veel onzekerheid en onduidelijkheid over de politieke (lees: financiële) ruimte om afspraken te maken.
Laatste ronde
Besloten werd een doorstart te maken en tijdens een derde en laatste overlegronde alsnog (snel) tot een nieuwe politie-cao te komen. De komende vier weken gaan de onderhandelaars en beleidsmedewerkers zich nog één keer zeer geconcentreerd buigen over alle verbeteringen in de arbeidsvoorwaarden van politiemedewerkers die de afgelopen maanden op tafel zijn gelegd. Door deskundig passen en meten moeten ze uitvogelen wat de optimale mix aan nieuwe afspraken is binnen de financiële ruimte die de werkgever daarvoor (uiteindelijk) beschikbaar stelt.
Deadline eind april
Eind april moet duidelijk zijn welk afsprakenpakket er voor 2022/2023 mogelijk is. Begin mei zal dat resultaat tijdens een officiële onderhandelingssessie worden besproken en daarna door de bonden aan hun leden worden voorgelegd.
Voor alle duidelijkheid: de eerste twee verkenningen en ook de derde overlegronde hebben een informele status. Mocht in april een (voorlopig) onderhandelingsresultaat worden bereikt, dan is het belangrijk om dat afsprakenpakket ook nog even in een formeel overleg tussen de werkgever en de bonden te bespreken. Dat geeft de bonden juridisch vaste grond onder de voeten om indien nodig vanaf eind mei over te gaan tot intensieve cao-acties bij de politie.
Lopende acties gaan door
Voor de bonden zijn de afspraken die gemaakt kunnen worden op beloningsgebied cruciaal voor de aanvaardbaarheid van het afsprakenpakket. Dat geldt des te meer nu de inkomens en koopkracht van politiemedewerkers extra onder druk komen te staan door de economische gevolgen van de oorlog in Oekraïne, met name de (nog sneller) stijgende energieprijzen. Om de politiek op dat punt bij de les te houden, gaan de lopende cao-acties de komende weken gewoon door. De actie om bij kleine overtredingen geen bekeuringen uit te schrijven maar te volstaan met een waarschuwing is bijvoorbeeld met ingang van 28 maart voor onbepaalde tijd verlengd.
Mocht het nodig zijn om met volle kracht druk te gaan zetten op de politiek, dan is jouw hulp onontbeerlijk! Stevige cao-acties zullen onvermijdelijk zijn als de doorstart niet alsnog leidt tot een acceptabel afsprakenpakket. De plannen liggen inmiddels al op de tekentafel. In de loop van april hoor je daar meer over.